Frombork

Kopernik po raz pierwszy przyjechał do miasta w lipcu 1501 r., aby oficjalnie przyjąć godność kanonika warmińskiego. Potem mieszkał tutaj od końca 1510 r. przez resztę życia (z przerwami na pobyt w Olsztynie i krótsze wyjazdy).

Na fromborskim Wzgórzu Katedralnym uczony zakupił basztę, do dzisiaj znaną jako Wieża Kopernika. Poza murami kompleksu nabył zaś kanonię. W jej ogrodzie urządził stanowisko do prowadzenia obserwacji nieba (tzw. pavimentum), którego śladów nie udało się do tej pory odnaleźć. Obserwacje owe wykorzystywał przy pracach nad reformą kalendarza juliańskiego, do udziału w których został zaproszony przez uczestników soboru laterańskiego w 1513 r., oraz oczywiście przy pisaniu kolejnych rozdziałów dzieła swojego życia „O obrotach”.

Niestety autor nie doczekał wydania go drukiem. Po chorobie zmarł w maju 1543 r. Został pochowany we fromborskiej katedrze. Po odnalezieniu i zidentyfikowaniu doczesnych szczątków astronoma, powtórnie pochowano je tutaj w 2010 r.

Frombork uzyskał prawa miejskie w 1310 r. Był i nadal jest siedzibą kapituły warmińskiej, a w latach 1795-1945 pełnił również funkcję stolicy biskupiej. Spolszczona nazwa Frauenburg (Zamek Pani) odnosi się do Najświętszej Marii Panny, patronki świątyni, wznoszącej się na Wzgórzu Katedralnym. Poza tym kompleksem zachowały się inne gotyckie budowle: szpital św. Ducha, Wieża Wodna, dawny kościół św. Mikołaja. Inne zabytki to: kanonie z XVII-XIX w. i pałac biskupi z XIX w.

Wzgórze Katedralne jest jedyną na świecie dobrze zachowaną średniowieczną warownią katedralną. Góruje nad nią gotycka Archikatedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Andrzeja Apostoła, wzniesiona w latach 1329-88. To największy kościół Warmii – trójnawowa, halowa budowla o blisko 100 m długości i ponad 16 m wysokości. Jej obecne wyposażenie jest głównie barokowe. Uwagę zwracają bogato zdobione organy z XVII w.

Inne budowle wzgórza – pałac biskupi, budynki kustodii, kurii i wikariatu, Wieża Kopernika – powstawały także głównie w XIV w. Później wzniesiono Wieżę Radziejowskiego (XVII w.).

Obecnie w kompleksie działają Muzeum Mikołaja Kopernika [https://muzeumkopernika.pl/], przybliżające postać i dzieło astronoma oraz jego czasy, a także Muzeum Pomnika Historii Frombork Zespół Katedralny [http://muzeum.frombork.pl/], które m.in. udostępnia turystom archikatedrę. W ramach pierwszej placówki funkcjonują: planetarium w Wieży Radziejowskiego oraz Park Astronomiczny z obserwatorium na Górze Żurawiej ok. 2 km od Fromborka. W szpitalu św. Ducha urządzono dział historii medycyny tego muzeum.

U stóp Wzgórza Katedralnego w 1973 r. ustawiono pomnik Kopernika. Figura z brązu ma 6 m wysokości, a stoi na granitowym cokole (3 m). Autorem monumentu jest Mieczysław Welter.