Lubawa

Mikołaj Kopernik przyjeżdżał do lubawskiego zamku w odwiedziny do swojego przyjaciela Tiedemana Giesego, wcześniej kanonika warmińskiego, a ówcześnie biskupa chełmińskiego. Gościł u niego dwukrotnie w 1539 r.: raz w kwietniu, aby służyć mu pomocą lekarską, drugi raz od końca czerwca do połowy września, przyjechawszy razem z Jerzym Retykiem.

Ten młody matematyk był wysłannikiem przywódców reformacji Marcina Lutra i Filipa Melanchtona, i miał za zadanie zdemaskowanie „heretyckich teorii” astronomicznych Kopernika. Jednak poznawszy jego naukowe rozważania, stał się ich zagorzałym zwolennikiem. Podczas pobytu w Lubawie, wraz z biskupem Giesem zachęcał astronoma do wydania drukiem dzieła „O obrotach”. Ostatecznie Kopernik dał się przekonać.

Lubawa, wzmiankowana po raz pierwszy w 1216 r., w 1257 r. wraz z okolicznymi terenami przeszła w ręce biskupów chełmińskich. Przyniosło jej to intensywny rozwój i uzyskanie praw miejskich w 1311 r. Biskupi wybudowali tutaj zamek, który do 1773 r. stanowił ich rezydencję. Po pożarze na początku XIX w. budowlę rozebrano. Zachowane fragmenty jego murów w ostatnich latach odrestaurowano, obecnie trwa przywracanie do użytku piwnic zamkowych, potem zaś zostaną odtworzone dwa skrzydła zabudowy. Inne zabytki miasta to: gotycki kościół św. Anny, fragmenty fortyfikacji miejskich z dwiema gotyckim basztami, późnorenesansowy kościół św. Jana Chrzciciela i św. Michała Archanioła, drewniany barokowy kościół św. Barbary, zespół klasztoru bernardynów (pocz. XVI w.).

Atrakcyjnym terenem rekreacyjnym miasta jest zrewitalizowany park Łazienki Lubawskie. Nieopodal Lubawy przepływają rzeki Drwęca i Wel, będące popularnymi szlakami kajakowymi. Na wschód od miasta rozciąga się Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich. Na jego terenie jest położona Dylewska Góra (312 m n.p.m.) – najwyższe wzniesienie północno-wschodniej Polski.